Burak cukrowy jest podgatunkiem buraka zwyczajnego, a ten z kolei należy do tak zwanej rodziny szarłowatych. Posiada korzeń w kształcie stożka, który osiąga masę 0,5 – 1 kg. Buraki charakteryzują się wysoką zawartością sacharozy, przy czym sam ich korzeń może być niskocukrowy, ale i średniocukrowy, aż do wysokocukrowego. Po tej dawce wstępnych wiadomości przechodzimy do pięciu – z naszego punktu widzenia – istotnych faktów na temat buraka cukrowego. Wiedziałeś o tym?
Czym jest burak cukrowy
1.Burak cukrowy to roślina okopowa stanowiąca drugie na świecie (po trzcinie cukrowej) źródło cukru – 24% produkcji światowej! Buraki cukrowe rosnące na powierzchni 1 m2, wytwarzają system korzeniowy o łącznej długości nawet 10 km!
2.Pierwsza cukrownia buraczana na świecie powstała w 1802 r. w Konarach koło Wołowa, gdzie do dziś znajdują się jej ruiny z wielojęzyczną tablicą informacyjną. Przerabiane buraki zawierały wtedy 4% cukru. Dla porównania, obecnie zawierają 18%.
3.Duże wymagania buraka cukrowego znane były już w XVI w.: „Ćwikła potrzebuje ziemi dobrze nagnojonej i wilgotnej, bo się w dostatku gnoju bardzo kocha”. Pierwszy podręcznik w języku polskim o uprawie buraka wydano w 1799 r.
4.Pośpiechy to niektóre osobniki buraka, które już w pierwszym roku uprawy wypuszczają pędy kwiatowe, przez co obniżają wartość użytkową zbieranych korzeni. Uparciuchy to niektóre osobniki buraka, które w drugim roku uprawy nie wydają pędów kwiatowych.
5.I po piąte – to wspaniała roślina do przyrządzania potraw. Jako numer 5 podajemy więc przepis na Fafernuchy, czyli kurpiowskie ciasteczka;)
Przepis prababci na *Fafernuchy – typowe danie w okresie Nowego Roku, tak zwane tradycyjne „nowolatki”, podawane też w Święto Trzech Króli.
Potrzebne składniki:
– 1 kg mąki mieszanej (żytniej i pszennej)
– 0,5 kg buraków cukrowych
– 3 dkg drożdży
Sposób przygotowania:
Buraki ugotować w małej ilości wody, następnie zmiksować. Zrobić rozczyn z drożdży i 1 szklanki wywaru z buraków. Po wyrośnięciu dodać mąkę i zmiksowane buraki. Wyrobić i pozostawić ciasto do wyrośnięcia. Następnie rozwałkować, kroić jak kopytka, a następnie piec w tradycyjnym piecu kaflowym, z paleniskiem na drewno. Po upieczeniu fafernuchy polać syropem (wywarem) z buraków cukrowych. I gotowe;) Smacznego.
I jeszcze trochę faktów z historii
Nie wiem czy wiecie, ale buraki cukrowe początkowo były uprawiane jako warzywa ogrodowe. Świetnie też nadawały się (i wciąż są do tego wykorzystywane), jako pasza dla zwierząt. Po raz pierwszy cukier został z nich otrzymany w Niemczech w 1747 roku – i to jako zupełny eksperyment. Dokonał tego chemik, Andreas Marggraf. Z kolei o pierwszej fabryce na Dolnym Śląsku w Konarach – wspomnieliśmy już w tekście powyżej. W 1813 roku w Passy (Francja) powstała pierwsza fabryka cukru. Po wzlotach i upadkach, jeszcze w tym samym wieku w Europie – w 1880 roku – produkcja cukru z buraków cukrowych przerosła jego produkcję z trzciny cukrowej. I tak się to wszystko zaczęło.
Burak cukrowy dzisiaj
Tak jak przed laty, z bogatych w wodę, białko i tłuszcze liści buraka cukrowego, ale i melasy oraz wysłodków (czyli produktów odpadowych), wytwarza się paszę dla zwierząt. Dodatkowo, z melasy można otrzymać również sporo produktów chemicznych, jak choćby glicerynę oraz kwas cytrynowy.
Korzystne warunki do uprawy buraka cukrowego
Jeśli chodzi o uprawę, to najkorzystniejszy dla buraka cukrowego jest klimat umiarkowany, obfitujący w długie letnie dni i sporo słońca. To sprzyja uzyskaniu wyższej zawartości cukru. Buraki wymagają obfitego nawadniania, w związku z tym także opady w okresie wegetacji roślin odgrywają tu duże znaczenie (najkorzystniejsze są te na poziomie 600 mm).
Warto też wiedzieć, że buraki cukrowe nie są wrażliwe na niskie temperatury (młode rośliny uszkadzają dopiero przymrozki na poziomie minus 8 stopni Celsjusza, a w porze jesiennej, wykopane korzenie uszkadza przymrozek od minus 6 do minus 8 stopni)- niezła wytrwałość, prawda?
I kolejny fakt – wegetacja buraka powinna trwać około 180-190 dni. Najkorzystniejszymi dla niego glebami są luźne, dobrze odwodnione, ale magazynujące wilgoć, a także bogate w składniki mineralne i organiczne. Dobrze jest je intensywnie nawozić. Najczęściej buraki cukrowe uprawiane są na ziemiach czarnych i glebach brunatnych.
Powodzenia w uprawie!
Grzesiek
